De balans tussen geven en nemen is 1 van de basisprincipes binnen systemisch werk (naast insluiting en ordening). Het belang van balans laat zich zien in de verschillende problemen die kunnen ontstaan bij het geven en nemen tussen mensen.
- Ongelijke uitwisseling: Als er een onbalans is tussen geven en nemen, kan er sprake zijn van ongelijkheid in je relatie. Dit kan leiden tot gevoelens van schuld of wrok bij degene die meer geeft, en tot gevoelens van ondankbaarheid of afhankelijkheid bij degene die meer neemt.
- Onduidelijke grenzen: Als er geen duidelijke grenzen zijn tussen geven en nemen, kan dit leiden tot verwarring over wie wat moet doen en wat er van hen wordt verwacht. Dit kan ook leiden tot onrealistische verwachtingen en teleurstellingen.
- Familiesysteem: In een familiesysteem kan geven en nemen soms beladen zijn door onbewuste familiepatronen of -dynamieken. Dit kan bijvoorbeeld tot uiting komen in het geven en nemen van liefde, steun, aandacht of materiële goederen. Bij het verdelen van de erfenis komt dit bijvoorbeeld snel boven water. De broers of zussen die een tekort hebben opgelopen in hun jeugd, kunnen dit willen compenseren.
- Afgescheidenheid: Als mensen zich afgescheiden voelen van anderen, kan het geven en nemen vanuit een plaats van angst of behoefte gebeuren in plaats vanuit een plaats van liefde en verbinding. Dit kan leiden tot misbruik of uitbuiting van anderen.
- Trauma: Als iemand trauma heeft opgelopen, kan dit van invloed zijn op hun vermogen om te geven en te nemen. Trauma kan leiden tot vermijdingsgedrag, problemen met vertrouwen en moeite met het aangaan van intieme relaties.
Klachten bij disbalans van geven en nemen
Een verstoring in de balans van geven en nemen in relaties kan verschillende klachten veroorzaken, zoals:
- Gevoelens van onrechtvaardigheid: wanneer een persoon voortdurend geeft en de andere persoon voortdurend neemt, kan dit gevoelens van onrechtvaardigheid en ongelijkheid veroorzaken. Dit kan leiden tot gevoelens van frustratie en boosheid, en uiteindelijk tot een gevoel van vervreemding en afstand in de relatie.
- Onzekerheid en angst: als een persoon voortdurend geeft zonder iets terug te krijgen, kan dit leiden tot gevoelens van onzekerheid en angst. Ze kunnen zich afvragen of ze wel de moeite waard zijn of of ze de liefde en waardering van anderen waard zijn.
- Gebrek aan vertrouwen: als een persoon voortdurend neemt zonder iets terug te geven, kan dit leiden tot een gebrek aan vertrouwen in de relatie. Dit kan leiden tot spanningen en conflicten, en kan zelfs leiden tot een breuk in de relatie (zie ook mijn blog hierover).
- Overbelasting: wanneer een persoon voortdurend geeft zonder pauzes te nemen, kan dit leiden tot overbelasting en uitputting. Dit kan leiden tot lichamelijke en emotionele klachten, zoals stress, vermoeidheid en burn-out.
- Verstoring in familierelaties: een verstoring in de balans van geven en nemen kan ook van invloed zijn op de familierelaties. Wanneer bijvoorbeeld een familielid voortdurend de zorg voor een ander op zich neemt zonder iets terug te krijgen, kan dit leiden tot onbalans en spanningen binnen de familie.
Relaties herstellen
In systemisch werk zien we deze problemen als indicatoren van onderliggende dynamieken en patronen die deel uitmaken van een groter systeem. Door deze patronen te herkennen en te onderzoeken, kun je hun relaties herstellen en je vermogen om te geven en te nemen verbeteren.
Wil je dit samen met mij onderzoeken? Ik plan een workshop ‘Geven en nemen’ in het najaar in Schiedam. Als je je interesse aangeeft, kan ik rekening houden met je wensen qua datum!
